De Ruïne van Brederode, een 'fantasiekasteel'.
CASTRICUM - Zo zonde. Het studiemateriaal lag voor het oprapen. In de Ruïne van Brederode in Santpoort-Zuid moeten veel antwoorden op vragen over het roemruchte geslacht van Brederode besloten hebben gelegen. Helaas heeft de restauratie van het kasteel in 1862 de meeste sporen uitgewist.
Door Koen van Eijk -5-7-2016 (update 5-7-2016, 12.39)
En zo blijven de raadselen rond de familie van Brederode bestaan. De maandag geopende tentoonstelling 'Mysterie Brederode' in archeologisch museum Huis van Hilde in Castricum werpt veel vragen op, zaait twijfel en prikt mythes door, maar heeft geen sluitende antwoorden. En die zijn er ook niet.
"Nog niet", zegt provinciaal archeoloog Jean Roestra, die van de kwestie-Brederode zo'n beetje zijn levenswerk heeft gemaakt. Al dertig jaar doet hij onderzoek naar de herkomst van de familie en hun bekende kasteel in Santpoort-zuid, nu bekend als de Ruïne ven Brederode.
Opgraving
Roestra hoopt ooit vast te kunnen stellen of de veronderstelling klopt dat de Brederode's verwanten waren van de graven van Holland, de bestuurders van het voormalige graafschap Holland (grofweg het huidige Noord- en Zuid Holland). In de dertiende eeuw noemde Roomkoning graaf Willem II de vermogende edelman Willem van Brederode zijn verwant. Althans, zo valt in de bronnen te lezen.
Klopt dat, dan staat de bezoeker van het Huis van Hilde oog in oog met een zeer machtige oude Hollander. Op basis van het gebeente van Willem van Brederode, in 1967 aangetroffen tijdens een opgraving bij de Engelmunduskerk in velden-zuid, is zijn gezicht gereconstrueerd met forensische technieken.
Gehuld in wapenrok, met zijn strijdhelm onder de arm, kijkt hij ferm voor zich uit. Ook zijn vrouw Hillegonda is sinds de opening van het museum begin vorig jaar levensecht te zien in het museum. De skeletten van het paar liggen er in een vitrine naast. Zij leefden in de dertiende eeuw.
Mannetjesputter
Roestra:"Willem was een mannetjesputter. Een soldaat. Hij had overal botbreuken. Tijdens een toernooi of veldslag moet hij minimaal één keer keihard van zijn paard gedonderd zijn. Maar of hij heroïsch is gestorven, valt te betwijfelen. Zijn mond zat vol abcessen. Zijn kaak was aangevreten. Hij zal in zijn leven veel pijn hebben gehad. Het is zeer goed mogelijk dat hij de laatste twee jaar van zijn leven continue koorts heeft gehad en dat hij daaraan tenslotte is overleden."
De reconstructies van Willem van Brederode en zijn echtgenote Hillegonda van Voorne in het Huis van Hilde. Willem van Brederode was er bij toen Roomskoning graaf Willem II in 1256 op veldtocht ging tegen de West-Friezen waarbij de opstandelingen de graaf bij Hoogwoud om het leven brachten.
Roefstra:"Maar waren ze ook familie, Willem en Willem? We hebben het DNA van Willem van Brederode en Willem II, die lag begraven in Middelburg, vergeleken en het antwoord is: voorlopig nee. Het DNA lijkt aardig op elkaar, maar zekerheid hebben we niet. Verder onderzoeken is moeilijk omdat het DNA gedegenereerd is. In het buitenland zijn ze er verder mee. Dus misschien komt het definitieve antwoord nog."
Niet achterblijven
De tentoonstelling hangt samen met het Brederodejaar 2016, waarin de gemeenten Velsen, Heerhugowaard en Vianen gezamenlijk de aandacht vestigen op het roemruchte geslacht Van Brederode. De gemeenten hebben alledrie Brederodemonumenten binnen de grenzen; Velsen de Ruïne, Heerhugowaard het grafmonument van Reinout van Brederode en Vianen het praalgraf van Reinoud III.
Jean Roestra met de kinderbotjes: "Dit doet me wat."
"Wij konden als archeologisch centrum, met de reconstructies van Willem en Hillegonda, natuurlijk niet achterblijven", aldus Roestra. Hij wijst erop dat eind negentiende eeuw, bij de restauratie van de Ruïne, een schat aan materiaal verloren is gegaan. "Ze hebben het kasteel zo diep uitgegraven dat ze het in feite vernietigd hebben. Daarna hebben ze er een soort fantasiebouwwerk van gemaakt, gebaseerd op de romantische ideeën over nobele ridders en edele jonkvrouwen die toen in zwang waren. Weinigen die het kasteel bezoeken, zullen beseffen dat dit niet het kasteel is waar Willem en Hillegonda daadwerkelijk geleefd hebben.
De weinige vondsten die in 1862 veilig gesteld werden, stonden 25 jaar geleden klaar bij het grofvuil. Roestra, toen bij het Rijk werkzaam, wist ze nog net voor vernietiging te behoeden.
Enkele van de aardewerken kannen zijn te zien, alsook een paardenbit, een hoef en een paardenspoor. "Uit de tijd van Willem.
Hij kan in theorie uit een van die kannen gedronken hebben."
Munten
Als contrast staat er een vitrine naast met spullen die archeologen doorgaans bij dergelijke belangrijke families vinden: glaswerk, luxe aardewerk, munten en jachttrofeeën. Roestra: "Maar van de Brederode's niets van dat al. We weten zo weinig van ze. Waar ze vandaan komen, weten we niet. De familie blijft een raadsel. Hoe jammer dat ook is, willen we ook met deze tentoonstelling vertellen."
Bijzonder onderdeel van de tentoonstelling is de vitrinekast met enkele botjes en tandjes. ze behoren toe aan drie kleine kinderen.
Roefstra: "In het graf van Willem stond een klein kistje met de resten van deze kinderen. Een is een foetus van acht maanden, de andere twee werden niet ouder dan anderhalf jaar. Onbekende kinderen; alleen over de oudste en belangrijkste kinderen zijn bronnen bekend. Die vondst doet mij wat. Ik ben geen koele archeoloog. Deze mensen hielden van hun kinderen. En dat terwijl zo vaak wordt gezegd dat middeleeuwers niet om kinderen gaven. Ze zullen vast hardvochtig en bikkelhard zijn geweest in die tijd, maar dit zorgvuldig geplaatste kistje met vroeggestorven kinderen vertelt een andere verhaal."
Geen opmerkingen:
Een reactie posten